Burçak Çullu / Ankara
Tabandan tavana; yani toplumsal ihtiyacı gözeten anlayış, temel olmaya aday COVID-19 sonrasındaki proje fon mekanizmaları ve de tasarımları için. Bu kriz sürecinde başta Avrupa Birliği Dış Yardım fonları olmak üzere tüm finansör kurumlar COVID-19 çözümleri için kaynak ayırmış durumdalar.
Uluslararası finansör kurumlar tabandan tavana yayılan alanlarda destek olmaya hazırlanırken, bu ayrılan kaynağın kullanılmasında eskiden alışılageldiği üzere tek başına “proje danışmanlık şirketlerine” yer oldukça kısıtlı. Kaynak, çok doğal olarak araştırma merkezlerine, sivil toplum örgütlerine, toplumsal çözüm üreten teknoloji altyapılı platformlara, araştırma enstitülerine, multi-sektörel yapılara ve de tüm bu yapılarak paydaş olma alışkanlığını geliştirmiş; ya da onların içinden doğmuş danışmanlık şirketlerine ayrılmış durumda. Mecburiyetten ortaya çıkan bu durum, danışmanlık şirketlerinin projelerin tasarlanması ve uygulanmasındaki rollerinde bir değişiklik olacağını da gözler önüne seriyor. Bu değişim proje danışmanlık sektörünün tamamen tavrını, iş alanlarını ve projelere bakış açısını 180o değiştirmesini mecbur kılacağa benziyor. Bu nedenle kendi yapılarında; yaklaşımlarında ciddi değişimlere gidip insan – toplumsal odaklı proje ve çıktı üretmek konusunu stratejilerinde ön plana almanın yollarını arıyor olmalılar.
Bu kapsamda proje danışmanlık şirketlerinin özel sektör paydaşı olarak araştırma merkezleri, üniversiteler, sivil toplum örgütleri, sosyal fayda girişimleri, vakıflar, enstitüler ile iş birliği modellerini güçlendirmeleri olmazsa olmaz bir gereksinim. Bu ortaklık çerçevesinde geçmişten günümüze taşıyabileceğimiz bir proje örneği Avrupa Birliği’nin en büyük bütçeli Ar-Ge Fonu olan Horizon 2020 çerçevesinde desteklenen “Responsible Research and Innovation / Sorumlu Araştırma ve İnovasyon - https://www.rri-tools.eu/” projesi. Avusturya’daki Center for Social Innovation / Sosyal İnovasyon Merkezi (https://www.zsi.at/en/home) tarafından yürütülen proje özel sektör, araştırma merkezi ortaklığında projelerin, toplumsal etkilerinin yanı sıra, etik, toplumsal cinsiyet ve eğitime katkılarını ölçümlüyor.
Dönüşüm ve değişim aynı zamanda fon mekanizmaları için de gerekli. Hepimizin aslında uzun yıllardır hem fikir olduğu üzere fon mekanizmalarının toplumsal etkisi yüksek, hızlı sonuç verecek, idari yükü azaltılmış, sonuç ve etki odaklı destek yapılarına dönüşmesi elzem. Bu yapılar ancak “Akıllı Uzmanlaşma” yaklaşımı ile hem yatay hem de dikeyde; sektörler arası, disiplinler arası geleceğe değer katan projeleri destekleyerek koydukları küresel hedeflere ulaşabilir; geleceğe değer katabilirler.
Yeni senaryolarla birlikte neler olduğunu hep birlikte göreceğiz önümüzdeki günlerde…