Öncelikle şunu söylemek gerek: artık hiçbir alanda doğruya giden tek bir yol yok ve tercih edilecek yollardan hepsinin ortak bazı özellikler var. Geleceği şekillendirme yetkinliğinin güçlendirilmesi için de bu böyle.
Geleceği tahmin etmek ya da kesin bir gelecek modeli ortaya çıkarmak mümkün değil.
Bu iki belirleme sonrasında, geleceğe yön verebilmek için sahip olunması gereken temel özelliklerin neler olduğunu daha rahat değerlendirebiliriz.
Öncelikle bireysel yetkinlikleri sürekli artırmak gerekiyor. Mümkün olan her yolla artırmaktan söz ediyoruz. Bireysel ve kolektif öğrenmeye açık olmak ve her zaman öğrenebilir olmak bir gelecek bilimcisi için olmazsa olmaz gereklilik.
Bugün çevrenize baktığınızda, geleceğe yön veren, geleceği gerçek yapan kişilerin pek çok farklı disiplinden ve alandan geldiğini görürsünüz. Çok farklı alanlardan edinilen deneyimlere dayalı olarak geleceği şekillendirmek bu yollardan birisi. Alınan eğitim, iş yaşamı, deneyimler ve içinde bulunulan ortam, kişinin geleceği şekillendirme yetkinliğini etkileyen unsurlar. Farklı deneyimlere sahip olmak, bu alanda önemli bir yetkinlik.
Şöyle bir çevrenize bakın; kendisine ‘fütürist’ demeyen ama geleceğe yön veren, olumlu geleceği mümkün kılan pek çok kişi ve kuruluş göreceksiniz.
Geleceğe yön veren kişilerin en önemli ortak özelliği çok disiplinli düşünebilme yeteneğine sahip olması. ‘Çok disiplinli’ deyimi için daha açıklayıcı bir kelime bulamadık henüz. Söylemek istediğimiz sabah erken kalkan ya da karakter özelliği olarak disiplinli olanlar değil. ‘Çok disiplinli düşünebilmek’ demekle, herhangi bir konuyu çok farklı boyutlarıyla, yeni fikirlere ve yeni deneyimlere açık olarak düşünebilmek yetkinliğini vurguluyoruz.
Geleceğe yön veren istisnasız herkesin en temel özelliği sürekli yeni şeyler öğrenmeye açık olmaları. Evet, öğrenmenin sonu yok. Bilginin ve yeni şeyler öğrenmenin peşinden koşmayan hiç kimse de geleceğe yön verenler arasında saygın bir yer edinemiyor. Olsa olsa başkalarının gelecek tasarımlarını yansıtan birer ayna görevi görüyorlar.
Strateji, uzgörü ve gelecek çalışmaları alanlarında çeşitli ülkelerde eğitim programları var. Bu programlar da gelecek bilimcilerin yetişmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Bu programların genel özelliği, belirli bir alana ilişkin gelecek bilimi kapasitesine odaklanmış olmaları; örneğin politik çalışmalar, teknoloji, iş yönetimi gibi.
Geleceğe yön veren kişilerin eğitimlerine baktığımızda farklı alanlardan geldiğini söylemiştik. Ancak bu kişiler kendilerini farklı yetkinlik ve alanlarda da önemli şekilde geliştiriyorlar. Kendi kendine öğrenebilme, geleceğe yön verenlerin önemli özelliklerinden birisi ve en yaygın yöntemlerden.
Yaygın olarak kullanılan uzgörü modelleri, gelecek biliminde önemli araçlar arasında yer alıyor. Örneğin Gelecek araştırmaları Enstitüsü’nde biz “GÖKâ – Gelecekten Öğrenme Kuramı”nı tasarladık ve geliştirdik. Şimdi de hemen her çalışmamızda tek başına ya da farklı modellerle birlikte etkin şekilde kullanıyoruz. Uzgörü metodolojilerini öğrenmek, gelecek bilimi için fark yaratan ve katkı sağlayan yetkinliklerden birisi.
Arzu edilen geleceği ortaya çıkarmanın en önemli unsuru ise, aklı her şeyin önünde tutarak çok çalışmaktır.